آسیبهاى روحى و روانى
ضعف حافظه و حواسپرتى، اضطراب، منزوى شدن و گوشهگیرى، افسردگى، بىنشاطى و لذت نبردن از زندگى، پرخاشگرى، بداخلاقى و تندخویى، کسالت دائمى و ضعف اراده، احساس حقارت، عدم اعتماد به نفس، احساس گناه و عذاب وجدان بروندادهاى روانى و روحى خودارضایى است. شرح پارهاى از این موارد در مباحث گذشته روشن شد.
در قسمت اول قرار بر این شد که خصایص گناهان از زبان بزرگان شمرده شود، خصایصی که بوسیله پیشوایان اسلام برشمرده شده و به ویژه در نهج البلاغه به عالی ترین وجه مورد مداقه قرار گرفته است و به تفصیل بحث می شود:
1. گناه عامل زیادت طلبی دارد از کم شروع میشود و بتدریج افزایش مییابد.
2. ارتکاب به گناه قبح آنرا برمیدارد و علت اینکه عامل زیادت طلبی در گناه نیرومند است همین برداشت قباحت از گناه میباشد که در نتیجه، گرایش بطرف گناه با هر مرتبه تکرار بیشتر میگرداند و بتدریج ملکه آدمی گردیده سرشت ها جزوی از انساج در می‌آیند.
